Οι όγκοι μαλακών μορίων δημιουργούνται όταν στους μαλακούς ιστούς του σώματος, αναπτύσσονται κακοήθη κύτταρα. Είναι σχετικά σπάνια, καθώς το ποσοστό διαγνώσεών του δεν ξεπερνά το 1% ετησίως. Οι μαλακοί ιστοί είναι οι μύες, οι τένοντες, τα αιμοφόρα αγγεία, τα λεμφικά αγγεία, το λίπος, τα νεύρα και οι ιστοί γύρω από τις αρθρώσεις. Οι όγκοι μαλακών μορίων μπορούν να παρουσιαστούν σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος, αλλά συχνότερα στα άκρα, τον κορμό και την κοιλιά. Ανάλογα σε ποιο μαλακό ιστό αναπτύσσονται, υπάρχουν και οι αντίστοιχες ιστολογικές διαφορές. Οι όγκοι μαλακών μορίων εμφανίζονται πιο συχνά σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, εκτός από το σάρκωμα Ewing, το οποίο εντοπίζεται κυρίως σε νεαρά άτομα, και το ραβδομυοσάρκωμα, το οποίο εμφανίζεται και σε νεαρά άτομα αλλά και σε παιδιά. Η πιο συχνή μετάσταση που κάνουν οι όγκοι μαλακών μορίων, όταν αυτοί είναι επιθετικής μορφής, είναι στους πνεύμονες.

Πιο αναλυτικά ορισμένοι όγκοι μαλακών μορίων ( σαρκώματα ) είναι οι ακόλουθοι:

  1. Λιποσάρκωμα: Εντοπίζεται στο λιπώδη ιστό, κυρίως στα πόδια και τον κορμό
  2. Λειομυοσάρκωμα: Εμφανίζεται σε μυς λείους, συνήθως σε αυτούς της γαστρεντερικής οδού και στη μήτρα
  3. Δερματοϊνοσάρκωμα: Αναπτύσσεται στον ιστό κάτω από το δέρμα και συχνά εξελίσσεται στον κορμό και τα άκρα
  4. Συνοβιακό σάρκωμα: Προσβάλλει κυρίως παιδιά και εντοπίζεται στους ιστούς που περιβάλλουν συνδέσμους, όπως το γόνατο και οι αστράγαλοι
  5. Σάρκωμα Kaposi: Επηρεάζει συχνά άτομα που πάσχουν από ανεπάρκεια του ανοσοποιητικού τους συστήματος, όπως το HIV, και εμφανίζεται στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων

Ποια τα αίτια που εμφανίζονται οι όγκοι μαλακών μορίων;

Οι αιτίες που εμφανίζονται οι όγκοι μαλακών μορίων δεν μας είναι γνωστές. Σίγουρα όμως υπάρχουν κάποιοι παράγοντες, οι οποίοι αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισής τους. Αυτοί είναι οι εξής:

  1. Ορισμένα κληρονομικά σύνδρομα: Σύνδρομο Gardner, το σύνδρομο Li- Fraumeni, το ρετινοβλάστωμα και η νευροινωμάτωση.
  2. Η έκθεση σε ακτινοβολία, που υπήρξε από προηγούμενες θεραπείες με ακτινοβολία, αυξάνει τον κίνδυνο να εμφανιστούν όγκοι μαλακών μορίων
  3. Η έκθεση σε ορισμένα είδη χημικών ουσιών, όπως η διοξίνη, οι χημικές ουσίες που περιέχονται σε ζιζανιοκτόνα, όπως το φαινοξυοξικό οξύ, και σε συντηρητικά ξύλου και οι πολυκυκλικοί υδρογονάνθρακες.
  4. Ο ανοσοκατεσταλμένος οργανισμός, όπως ασθενών με HIV λοίμωξη, οι οποίοι εμφανίζουν κάποιες φορές σάρκωμα Kaposi.
  5. Η ηλικία: Οι όγκοι μαλακών μορίων μπορεί να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά γενικότερα είναι πιο συνηθισμένοι σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας.

Ποια συμπτώματα προκαλούν οι όγκοι μαλακών μορίων;

Σε αρχικό στάδιο, οι όγκοι μαλακών μορίων δεν παρουσιάζουν κάποιο σύμπτωμα. Τα πρώτα συμπτώματα είναι μια διόγκωση του σημείου, η οποία μπορεί να προκαλεί πόνο και οφείλεται  στην πίεση που ασκούν τα μαλακά μόρια στα νεύρα και τους κοντινούς μύες, όταν αυτά αναπτύσσονται. Οι περισσότεροι όγκοι μαλακών μορίων εντοπίζονται στο πάνω μέρος του σώματος, τους ώμους και το στήθος.

Πώς γίνεται η διάγνωση των όγκων των μαλακών μορίων;

Οι όγκοι μαλακών μορίων διαγιγνώσκονται όταν ο ιατρός σας θα πάρει ένα πλήρες ιατρικό ιστορικό και θα καταγράψει τα συμπτώματα. Αρχικά, θα ζητηθούν ακτινογραφίες, από τις οποίες μπορεί να λάβει κάποιες πληροφορίες. Παρόλα αυτά, ο μοναδικός τρόπος για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση είναι η διενέργεια βιοψίας. Η βιοψία είναι η αφαίρεση δείγματος ιστού από την περιοχή, είτε διαχειρουργικά, είτε με τη χρήση βελόνας αναρρόφησης. Τέλος, με την κυτταρολογική μελέτη μπορεί να επιβεβαιωθεί εάν όντως υπάρχουν όγκοι μαλακών μορίων.

Τι επιπλοκές μπορεί να παρουσιάσουν οι όγκοι μαλακών μορίων;

Οι όγκοι μαλακών μορίων μπορούν να παρουσιάσουν επιπλοκές, όταν αυτά εξαπλωθούν και σε άλλα όργανα. Αυτές είναι η δυσλειτουργία του οργάνου που προσβάλλεται και συγκεκριμένα στους πνεύμονες ( που είναι και η πιο συνηθισμένη μετάσταση ) η δύσπνοια.

Πώς θεραπεύονται οι όγκοι μαλακών μορίων;

Η θεραπεία των σαρκωμάτων εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως το είδος, το μέγεθος, τη θέση και το στάδιο που βρίσκεται το κάθε σάρκωμα και  αν έχει γίνει κάποια μετάσταση στους λεμφαδένες ή σε κάποιο άλλο μέρος του σώματος. Η πιο συνηθισμένη θεραπεία είναι η χειρουργική επέμβαση, η οποία μπορεί να συνοδεύεται από ακτινοθεραπεία ή/και από χημειοθεραπεία. Κατά την επέμβαση, αφαιρείται το σάρκωμα, μαζί με μέρος του υγιούς ιστού που το περιβάλει. Σε περίπτωση που ο όγκος έχει εξαπλωθεί, υπάρχει πιθανότητα να μπορούν να αφαιρεθούν και οι πρωτογενείς και οι δευτερογενείς όγκοι. Η αναισθησία που χρησιμοποιείται είναι ολική σε περιπτώσεις όπου ο όγκος βρίσκεται βαθιά ( π.χ κάτω από κάποιο μυ ) και τοπική αν ο όγκος είναι σχετικά μικρός και επιφανειακός.

Η ακτινοθεραπεία περιλαμβάνει τη θεραπεία των όγκων με δέσμες υψηλής ενέργειας, όπως οι ακτίνες Χ. Η ακτινοβολία καταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα, αλλά μπορεί να επηρεάσει και τα υγιή. Η ακτινοθεραπεία μπορεί να ξεκινήσει πριν την χειρουργική επέμβαση, αλλά και μετά, έτσι ώστε να σταματήσει την ανάπτυξη  κακοήθων κυττάρων που μπορεί να έχουν απομείνει. Οι παρενέργειες που μπορεί να προκληθούν από αυτήν είναι ο πονοκέφαλος, η αδυναμία, η ναυτία, ο εμετός, τα δερματικά προβλήματα κ.α.

Στη χημειοθεραπεία χρησιμοποιούνται φάρμακα που σκοτώνουν τα ταχέως διαιρούμενα κύτταρα. Η χημειοθεραπεία αντιμετωπίζει το σώμα ως σύνολο και δεν εντοπίζεται μόνο σε ένα σημείο, όπως η ακτινοβολία. Αυτό σημαίνει πως η χημειοθεραπεία μπορεί να αντιμετωπίσει και κύτταρα που έχουν εξαπλωθεί από το σημείο από όπου προήλθε ο καρκίνος. Παρενέργειες της χημειοθεραπείας είναι η ναυτία, ο εμετός, η κόπωση, η απώλεια μαλλιών ,οι πληγές του στόματος, η αδυναμία, ο αυξημένος κίνδυνος λοίμωξης.

Τι πρέπει να γνωρίζουν οι ασθενείς για μετά το χειρουργείο

Αναλόγως το μέρος που βρίσκονταν οι όγκοι μαλακών μορίων και έγινε η τομή, οι ασθενείς μπορεί να νοιώθουν ελαφρύ πόνο και να έχουν κάποιες δυσκολίες στην κίνησή τους. Αν η επέμβαση έχει γίνει στο πόδι και χρειαστεί κάποιες ημέρες ακινησίας, τότε θα χρειαστούν αντιθρομβωτικά φάρμακα και η εφαρμογή ειδικών πιεστικών καλτσών. Τα ράμματα αφαιρούνται συνήθως την 7η με 10η ημέρα και εάν το τραύμα είναι πιο μεγάλο μετά τη 10η ημέρα. Καλό είναι όταν αφαιρούνται όγκοι μαλακών μορίων, οι ασθενείς να απέχουν για λίγες ημέρες από την εργασία, έτσι ώστε να επέλθει καλύτερη επούλωση του τραύματος και να αποκατασταθεί η κινητικότητα που ενδεχομένως να έχει επηρεαστεί.