Ο καρκίνος ήπατος είναι η κακοήθεια που εμφανίζεται στο ήπαρ, δηλαδή το συκώτι. Ο καρκίνος ήπατος χωρίζεται σε δύο τύπους, τον πρωτοπαθή και τον δευτεροπαθή. Ο πρωτοπαθής είναι ο κακοήθης όγκος πού εμφανίζεται απ’ την αρχή στο συκώτι. Δευτεροπαθής καρκίνος ήπατος είναι όταν έχει εμφανιστεί κακοήθεια σε κάποιο άλλο όργανο και εξαπλώνεται στο συκώτι, δηλαδή έχει κάνει μετάσταση. Η πιο συνηθισμένη μετάσταση στο ήπαρ προέρχεται από τον καρκίνο του παχέος εντέρου, του πνεύμονα και του μαστού κ,ά.
Πώς προκαλείται ο καρκίνος ήπατος; Ποια είναι τα αίτια που τον προκαλούν;
Τα αίτια που προκαλούν τον καρκίνο του ήπατος δεν είναι απόλυτα γνωστά. Παρ’ όλα αυτά, γνωρίζουμε κάποιους επιβαρυντικούς παράγοντες που μπορεί να πυροδοτήσουν και να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισής του. Αρχικά, να διαχωρίσουμε ότι ττο δευτεροπαθή που είναι μετάσταση από άλλα όργαναο πρωτοπαθή καρκίνο που εμφανίζεται στα ηπατικά κύτταρα και . Στον πρωτοπαθή καρκίνο λοιπόν, οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισής του είναι οι εξής:
- Η μόλυνση από ηπατίτιδα Β ή C που μπορεί να προκαλέσει κίρρωση και μετά καρκίνο,
- Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, που μπορεί να οδηγήσει σε κίρρωση του ήπατος. Μάλιστα, η κίρρωση θεωρείται η βασική αιτία που εμφανίζεται ο καρκίνος ήπατος.
- Ουσίες, οι οποίες είναι καρκινογόνες και μπορεί να περιέχονται σε κάποια τρόφιμα,\ή σε χρώματα ανιλίνης
Καρκίνος ήπατος :Επιδημιολογικά στοιχεία
Συνήθως ο καρκίνος ήπατος εμφανίζεται σε άτομα άνω των εξήντα (60) ετών και κυρίως τους άνδρες. Όταν εμφανίζεται σε άτομα νεαρότερης ηλικίας, τα αίτια είναι κυρίως κληρονομικά, η ηπατίτιδα και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Ο πιο συχνός τύπος καρκίνου του ήπατος είναι ο μεταστατικός και γενικότερα ο καρκίνος ήπατος θεωρείται ότι είναι ο πέμπτος (5) σε συχνότητα παγκοσμίως.
Ποια είναι τα συμπτώματα που παρουσιάζει ο καρκίνος ήπατος;
Αρχικά, ο καρκίνος ήπατος δεν παρουσιάζει κάποιο σύμπτωμα. Τα συμπτώματα εμφανίζονται σταδιακά και στην αρχική τους μορφή είναι ήπια. Έτσι, στην αρχή οι ασθενείς εκδηλώνουν αδυναμία, ανορεξία, πόνο στην κοιλιά, περιορισμένη διάθεση για φαγητό, απώλεια βάρους, υψηλό πυρετό, τάση προς έμετο και ναυτία. Εν συνεχεία, ο καρκίνος ήπατος παρουσιάζει και άλλα συμπτώματα, όπως ο ίκτερος, ο ασκίτης ( συλλογή υγρού στην κοιλιά ), ο πόνος στο άνω μέρος της κοιλίας και τα ούρα σκούρου χρώματος, καθώς και η διόγκωση του ήπατος.
Πώς γίνεται η διάγνωση του καρκίνου του ήπατος;
Αρχικά, ο ιατρός παίρνει το πλήρες ιατρικό ιστορικό του/ της ασθενούς και στη συνέχεια γίνεται η λεπτομερής κλινική εξέταση τους. Ακολουθεί αιματολογικός έλεγχος με τις ειδικές εξετάσεις, ώστε να διαπιστωθεί η λειτουργία του ήπατος, οι καρκινικοί δείκτες ( όπου μπαίνει η υποψία ύπαρξης καρκίνου ) και οι δείκτες της ηπατίτιδας. Στη συνέχεια πραγματοποιούνται το υπερηχογράφημα, η αξονική τομογραφία, η μαγνητική τομογραφία και η τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίου ( PET scanning ). Εάν όλες οι ενδείξεις τείνουν στο συμπέρασμα ότι υφίσταται καρκίνος ήπατος, τότε πραγματοποιείται βιοψία, κατά την οποία παίρνουμε δείγμα από τον ηπατικό ιστό, για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση.
Τι επιπλοκές παρουσιάζει ο καρκίνος ήπατος;
Οι επιπλοκές που παρουσιάζει ο καρκίνος ήπατος είναι, όπως πολλές μορφές καρκίνου, οι μεταστάσεις, η εξάπλωσή του δηλαδή, σε άλλα όργανα του σώματος.
Πώς αντιμετωπίζεται ο καρκίνος ήπατος; Ποιες θεραπευτικές μέθοδοι υπάρχουν;
Στις ημέρες μας ο καρκίνος ήπατος μπορεί να αντιμετωπιστεί με διάφορες θεραπευτικές μεθόδους, με πρώτη απ’ όλες τη χειρουργική αφαίρεση του όγκου και στη συνέχεια τη χημειοθεραπεία και την ακτινοθεραπεία. Αυτές οι τρεις μέθοδοι, είναι οι πιο βασικές και διαδεδομένες, έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί ο καρκίνος ήπατος. Έχει εφαρμοσθεί και η μεταμόσχευση ήπατος, η διαδερμική έγχυση αιθανόλης και η καταστροφή των όγκων με ραδιοκύματα . Να σημειώσουμε ότι η ύπαρξη ή μη μεταστάσεων είναι εξαιρετικά σημαντική για την επιλογή αλλά και την πρόγνωση της εκάστοτε θεραπείας.
Καρκίνος ήπατος :Χειρουργική αφαίρεση του όγκου ( ηπατεκτομή )
Η ηπατεκτομή είναι μια εξαιρετικά απαιτητική επέμβαση. Στοχεύει στην αφαίρεση του όγκου και του ιστού που περιβάλλει το ήπαρ, έτσι ώστε να μην αφήσει καμία περιοχή με καρκίνο. Βασικός παράγοντας για την καλύτερη έκβαση της επέμβασης είναι η προσεκτική και αυστηρή επιλογή των ασθενών, των οποίων το ήπαρ θα πρέπει να βρίσκεται σε ικανοποιητική λειτουργία και καλύτερα χωρίς κίρρωση. Το γεγονός αυτό ελαττώνει τα επιλέξιμα άτομα για τη χειρουργική αφαίρεση του όγκου. Ο προεγχειρητικός σχεδιασμός για την επέμβαση γίνεται από ιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων σε ένα ογκολογικό συμβούλιο και μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφορες τεχνικές εκτίμησης του όγκου και της λειτουργικότητας του ήπατος, όπως π.χ ογκομετρία και ICG. Να σημειώσουμε εδώ την απαραίτητη χρήση διεγχειρητικού υπερηχογραφήματος
Καρκίνος ήπατος :Χημειοθεραπεία
Η χημειοθεραπεία είναι η χρήση φαρμάκων, τα οποία σκοτώνουν τα ταχέως διαιρούμενα κύτταρα, δηλαδή τα καρκινικά και ορισμένα υγιή κύτταρα, τα οποία διαιρούνται κι εκείνα πολύ γρήγορα. Στη χημειοθεραπεία αντιμετωπίζονται και τα κύτταρα που έχουν εξαπλωθεί πέραν του αρχικού σημείου. Παρ’ όλα αυτά η θεραπεία αυτή παρουσιάζει αρκετές παρενέργειες, όπως, ναυτία, εμετούς, απώλεια μαλλιών ( μετά το πέρας της θεραπείας τα μαλλιά αναπτύσσονται πάλι ), πληγές στο στόμα, αλλαγές στη γεύση, ευαισθησία στον ήλιο, ατονία και, κάποιες φορές, αλλοιώσεις στα νύχια.
Καρκίνος ήπατος :Ακτινοθεραπεία
Στην ακτινοθεραπεία, η ακτινοβολία κατευθύνεται στον όγκο και καταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα. Υγιή κύτταρα μπορεί να επηρεαστούν, αλλά ανακάμπτουν ευκολότερα απ’ ότι τα καρκινικά. Οι παρενέργειές της είναι η ατονία, η ναυτία, ο εμετός και οι πονοκέφαλοι.
Καρκίνος ήπατος :Μεταμόσχευση ήπατος
Η μεταμόσχευση ήπατος είναι μια πολύ προηγμένη χειρουργική και αντιμετωπίζει και το καρκίνο, αλλά και τη κίρρωση του ήπατος. Οι περιπτώσεις αυτές επιλέγονται αυστηρά. Σε οργανωμένα κέντρα, οι ασθενείς αναρρώνουν καλά, μετά την επέμβαση και ο κίνδυνος υποτροπής είναι ανάλογος του μεγέθους του αρχικού όγκου.
Καρκίνος ήπατος :Διαδερμική έγχυση αιθανόλης. Καταστροφή με ραδιοκύματα
Η τεχνική αυτή πραγματοποιείται με τοπική αναισθησία και περιλαμβάνει την, καθοδηγούμενη από υπερηχογράφημα, έγχυση με βελόνα οξικού οξέος ή αιθανόλης απευθείας στον όγκο. Ο καρκίνος ήπατος εξουδετερώνεται λόγω της αλκοόλης, η οποία προκαλεί αφυδάτωση στον ιστό και διακοπή της παροχής αίματος προς τον καρκίνο. Η διαδερμική έγχυση αιθανόλης δεν χρησιμοποιείται σε όγκους πάνω από 5 εκατοστά, είναι χρήσιμη σε περιπτώσεις όγκων 3 με 4 εκατοστών και σε περίπτωση όπου ένας όγκος επανεμφανιστεί, η θεραπεία μπορεί να επαναληφθεί. Αντίστοιχη είναι και η καταστροφή με ραδιοκύματα (ablation).
Ο καρκίνος ήπατος μπορεί να αντιμετωπιστεί, όπως είδαμε, με αρκετές και διαφορετικές μεθόδους, καθεμία από τις οποίες έχει ένδειξη σε διαφορετικές περιπτώσεις, με τον πιο σημαντικό παράγοντα την ύπαρξη ή μη μεταστάσεων και το μέγεθος των όγκων.