Τι είναι η διαφραγματοκήλη;
Η διαφραγματοκήλη είναι μια πάθηση, κατά την οποία τμήμα του στομάχου προβάλει εντός του θώρακα διαμέσου κάποιας σχισμής του διαφράγματος. Το διάφραγμα είναι ο μυς, ο οποίος χωρίζει το θώρακα από την κοιλιά. Η κίνηση του διαφράγματος, η οποία είναι αδιάκοπη είναι εξαιρετικά σημαντική για τη λειτουργία της αναπνοής. Το στομάχι ενώνεται με τη στοματική κοιλότητα με τον οισοφάγο, που λειτουργεί σαν αντλία και μεταφέρει τις διάφορες τροφές στο στομάχι. Η διαφραγματοκήλη προκαλείται από τη χαλάρωση των συνδέσμων που κρατούν το στομάχι στη θέση του. Η χαλάρωση αυτή μπορεί να οφείλεται στην αυξημένη ενδοκοιλιακή πίεση ή την αυξημένη συστολή του οισοφάγου. Η διαφραγματοκήλη παρουσιάζει δύο τύπους, την ολισθαίνουσα και την παραοισοφαγική.
- Η ολισθαίνουσα διαφραγματοκήλη είναι η πιο συχνή και συμβαίνει όταν ένα τμήμα του στομάχου ανεβαίνει, εντός του θώρακα. Εξαιτίας αυτής της μετατόπισης, πολλοί ασθενείς υποφέρουν από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
- Η παραοισοφαγική διαφραγματοκήλη δημιουργείται όταν τμήμα του στομάχου μετακινείται στο θώρακα, παράλληλα προς τον οισοφάγο.
Υπάρχει τέλος και η μεικτή οισοφαγοκήλη, όπου υπάρχουν χαρακτηριστικά και των δύο προηγούμενων τύπων διαφραγματοκήλης.
Ποια είναι τα αίτια που προκαλούν τη διαφραγματοκήλη;
Τα κύρια αίτια που προκαλούν τη διαφραγματοκήλη είναι η χαλάρωση των συνδέσμων, οι οποίοι στηρίζουν τον οισοφάγο και τα διάφορα αδύναμα σημεία στη στήριξη του οισοφάγου στο διάφραγμα και τους ιστούς που τον περιβάλλουν. Άλλα αίτια είναι η παχυσαρκία, λόγω συσσώρευσης λίπους τοπικά και η αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης, η οποία μπορεί να προκληθεί από την εγκυμοσύνη ή και από μηχανικά αίτια, όπως την άρση και ανύψωση διαφόρων βαρέων αντικειμένων.
Τι συμπτώματα παρουσιάζει η διαφραγματοκήλη;
Η διαφραγματοκήλη παρουσιάζει διάφορα συμπτώματα με κυριότερο από αυτά τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι η άνοδος του γαστρικού περιεχομένου στον οισοφάγο. Αυτό συμβαίνει κυρίως όταν οι ασθενείς σκύψουν ή ξαπλώσουν. Άλλα συμπτώματα είναι τα εξής:
- πόνος στο στομάχι
- πόνος στο στέρνο
- αίσθημα καύσου στον οισοφάγο
- δυσφαγία
- βράχνιασμα
- εμετός
Πώς διαγιγνώσκεται η διαφραγματοκήλη;
Πολλές φορές η διάγνωση της διαφραγματοκήλης γίνεται όταν οι ασθενείς αρχίζουν να αναζητούν τα αίτια της γαστροοισοφφαγικής παλινδρόμησης, η οποία είναι η πιο συχνή εκδήλωση της νόσου. Η επιβεβαίωση πραγματοποιείται με τον ακτινολογικό έλεγχο και τον ενδοσκοπικό. Ο ακτινολογικός έλεγχος πραγματοποιείται με την κατάποση σκιαγραφικής ουσίας, η οποία επιτρέπει στον ιατρό να έχει εικόνα του ανώτερου πεπτικού σωλήνα, δηλαδή του οισοφάγου, του στομάχου και του δωδεκαδακτύλου. Ο ενδοσκοπικός έλεγχος περιλαμβάνει την γαστροσκόπιση, η οποία είναι και η καταλληλότερη μέθοδος διάγνωσης της νόσου. Με τη γαστροσκόπιση μπορεί να φανεί η χαλάρωση στη στήριξη του οισοφάγου, καθώς το ενδοσκόπιο δεν μπορεί να περισφιχτεί από τις πτυχές του στομάχου. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει ότι ο/η ασθενής πάσχει από διαφραγματοκήλη, αλλά τεκμηριώνει επίσης και το μέγεθός της. Ακόμα, με τον ενδοσκοπικό έλεγχο μπορούν να διαγνωστούν και άλλες σύνοδες παθήσεις, όπως η οισοφαγίτιδα κ.α.
Ποιες θεραπείες υπάρχουν για τη διαφραγματοκήλη;
Όταν η διαφραγματοκήλη είναι μικρή και δεν παρουσιάζει συμπτώματα, τότε δεν χρειάζεται κάποια θεραπεία. Σε περίπτωση όμως που η διαφραγματοκήλη έχει συμπτώματα, η πιο συνηθισμένη αντιμετώπιση είναι εντελώς συντηρητική με φαρμακευτική αγωγή. Αναλυτικότερα στην συντηρητική αντιμετώπιση περιλαμβάνονται:
- Φάρμακα, τα οποία μειώνουν την παραγωγή του γαστρικού οξέως στο στομάχι
- Η καταπολέμηση της παχυσαρκίας
- Η δίαιτα πλούσια σε πρωτεΐνες και με χαμηλά λιπαρά
- Τα γεύματα θα πρέπει να λαμβάνονται 3 έως 4 ώρες πριν την κατάκλιση
- Τα γεύματα θα πρέπει να είναι μικρά και συχνά
- Η κατάκλιση θα πρέπει να γίνεται με το κεφάλι σε ψηλότερη θέση
Εάν η συντηρητική αντιμετώπιση για τη διαφραγματοκήλη δεν επιφέρει θετικά αποτελέσματα ή οι ασθενείς δεν μπορούν να ακολουθήσουν τις καινούριες διατροφικές συνήθεις, τότε η χειρουργική επέμβαση αποτελεί την οριστική λύση.
Στην ολισθαίνουσα διαφραγματοκήλη, η χειρουργική αποκατάσταση πραγματοποιείται με τη θολοπλαστική κατά Nissen ή Toupet. Στη συγκεκριμένη χειρουργική επέμβαση, το τμήμα του στομάχου που έχει μεταφερθεί στη θωρακική κοιλότητα επαναφέρεται και στενεύεται με ράμματα το στόμιο από το οποίο περνάει μόνο ο οισοφάγος. Με αυτόν τον τρόπο εμποδίζεται στο στομάχι να ξαναπεράσει στη θωρακική κοιλότητα. Στη συνέχεια, το ανώτερο μέρος του στομάχου, ο θόλος, περιστρέφεται και τυλίγεται γύρω από το κατώτερο τμήμα του οισοφάγου, έτσι ώστε η γαστροοισοφαγική συμβολή να παραμένει στη φυσιολογική της θέση και να σχηματίζεται ένας βαλβιδικός μηχανισμός. Έτσι, τα γαστρικά υγρά και οι τροφές δεν μπορούν να επιστέψουν στον οισοφάγο.
Στην παραοισοφαγική διαφραγματοκήλη η επέμβαση πραγματοποιείται με την τοποθέτηση στο οισοφαγικό άνοιγμα του διαφράγματος, που έχει χαλαρώσει, καταλλήλου πλέγματος. Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγεται η άνοδος του στομάχου στο θώρακα.
Πώς πραγματοποιείται η χειρουργική επέμβαση για τη διαφραγματοκήλη;
Πλέον οι χειρουργικές αυτές επεμβάσεις γίνονται λαπαροσκοπικά. Οι ασθενείς λαμβάνουν γενική αναισθησία και η επέμβαση πραγματοποιείται από 4 ή 5 πολύ μικρές οπές στο κοιλιακό τοίχωμα, έναντι της κλασικής χειρουργικής τομής. Ο ιατρός μέσω το λαπαροσκοπίου, που έχει εισέλθει σε μια από τις οπές αυτές και είναι στην ουσία μια μικροκάμερα, μπορεί και παρακολουθεί τα όργανα του ασθενούς μεγεθυμένα σε μία οθόνη. Από τις άλλες οπές έχουν περάσει τα διάφορα εργαλεία και ο ιατρός μπορεί να ξεκινήσει την επέμβαση.
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής έναντι της κλασικής χειρουργικής μεθόδου;
Τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής μεθόδου είναι αρκετά και σημαντικά. Αναλυτικότερα είναι τα εξής:
- Η διάρκεια του χειρουργείου είναι περίπου μια ( 1 ) ώρα
- Η παραμονή στο νοσοκομείο κυμαίνεται από 24 έως το πολύ 48 ώρες
- Ο μετεγχειρητικός πόνος είναι σαφώς μικρότερος από την κλασική χειρουργική επέμβαση
- Αισθητικά οι τομές είναι πολύ λιγότερο εμφανείς και εξαιρετικά μικρότερες
- Η επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες των ασθενών είναι άμεση
Ποιοι ασθενείς με διαφραγματοκήλη ενδείκνυται να χειρουργηθούν;
Ενδείξεις για τη χειρουργική αντιμετώπιση της διαφραγματοκήλης τίθενται στις ακόλουθες περιπτώσεις:
- Σε ασθενείς που η συντηρητική αγωγή έχει αποτύχει
- Σε ασθενείς που δεν μπορούν να ακολουθήσουν τον καινούριο τρόπο διατροφής, όπως ειδική διατροφή, μικρά γεύματα κ.α.
- Σε ασθενείς νέους σε ηλικία
- Σε περιπτώσεις οισοφαγίτιδας 3ου – 4ου βαθμού
- Σε επεισόδια εισρόφησης και πνευμονίας
- Σε άτομα με οισοφάγο Barrett
Σε κάθε όμως περίπτωση, η απόφαση για το εάν θα αντιμετωπιστεί με χειρουργικό τρόπο η διαφραγματοκήλη είναι προσωπική, εξαρτάται από τη γενική υγεία του/της ασθενούς και από την ηλικία.